Maak kennis met schrijnwerker Petter Gantelius

Hoeveel raamrestaurateurs zijn er in Zweden?

Dat is moeilijk te zeggen, omdat veel van hen liever niet in de schijnwerpers staan. De meesten hebben het erg druk en hoeven geen reclame voor zichzelf te maken. Ik ben een van hen, en misschien zijn er in totaal 200 van ons. Ik ken zelf ongeveer 100 schrijnwerkers.

Dit klinkt niet alsof je op jacht moet naar klanten?

O nee, het zijn de klanten die mij najagen. (Gelach) Toen ik begon als schrijnwerker vond ik het wel moeilijk om goede informatie te vinden, dus daarom deel ik mijn tips op sociale media. Dat heeft mij werk opgeleverd en voor belangstelling gezorgd. Het is mijn beste marketinginspanning - om te delen wat ik doe.

"Ik heb veel elektrisch gereedschap dat me helpt om efficiënt te werken, maar ze maken lawaai en geven stof. Bovendien dwingen ze me vaak om een stap terug te zetten van het werkstuk."

Wat vind je het beste aan je werk?

Een opdracht die aan al mijn wensen voldoet, zouden versleten antieke ramen zijn die van een klant zijn die al heel lang op zoek is naar iemand om ze te restaureren. De mooiste delen zijn het snijden van het glas, het aanbrengen van de stopverf, het verwijderen van beschadigd hout en het bereiken van een perfecte pasvorm voor de vervangende onderdelen. Om de laatste tiende van een millimeter weg te halen en te zien hoe oud en nieuw samensmelten.

Tegelijkertijd is het werk zeer gevarieerd - soms moet ik in beton hakken, om het volgende moment 200 jaar oud mondgeblazen glas te snijden, of een kozijn 15 meter hoog te plaatsen.

"Om de laatste tiende van een millimeter weg te halen en te zien hoe oud en nieuw samensmelten."

Ik begrijp dat je hoofdzakelijk handgereedschap gebruikt?

Het juiste gereedschap voor de juiste taak zou ik zeggen. Het is vaak makkelijker en sneller om iets met de hand te doen dan om machines te halen en in te stellen voor de taak. Ik heb veel elektrisch gereedschap dat me helpt om efficiënt te werken, maar ze maken lawaai en geven stof. Bovendien zorgen ze dat ik verder van mijn vak verwijderd raak.

Welk gereedschap kun je niet missen?

Ik kan heel veel gereedschap niet missen! Maar wat ik het meest zou missen zou de HDC beitel zijn die altijd aan mijn riem hangt. En ik zou ook niet zonder de Japanse zaag kunnen. De schaaffunctie van de HDC beitel maakt het mogelijk om plekken te bereiken waar andere beitels niet bij kunnen. De ijzeren zool geeft me onmiddellijk feedback over de gladheid van het oppervlak dat ik heb weten te bereiken.

Hoe ziet een typische werkdag er voor jou uit?

Ik heb waarschijnlijk wel tien verschillende typische dagen. Het werk in de werkplaats kan bestaan uit het inventariseren, meten, glas verwijderen en verf schrapen, of houtrestauraties maken, glas snijden, stopverf aanbrengen en schilderen of oud ijzeren beslag met lijnzaadolie behandelen.

Een klant heeft misschien een dakkapel die water lekt en moet worden opgeknapt, of ik sta op een steiger om slecht hout uit een kozijn te zagen. Ik moet twee exemplaren van alle belangrijke gereedschappen hebben omdat ik kan nooit van tevoren weet wat ik aantref onder metaal en verf.

"Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot moeilijke dingen."

Heb je ooit een opdracht geweigerd omdat je die als onmogelijk beschouwde?

Ik heb wel klussen geweigerd, maar niet omdat ze onmogelijk waren. In de meeste gevallen was het meer een kwestie van te hoge kosten. Ik heb wel eens gewerkt met ramen uit de jaren 1980, die waren gemaakt van ondermaats hout met slecht glas. Dat soort projecten kosten veel meer dan ze waard zijn. Maar er zijn ook klussen met echt oude ramen, zelfs als maar 10% van het raam overblijft en de rest moet worden vervangen, doe ik het werk zo lang het economisch haalbaar is.

Waar moet je aan denken bij een restauratieproject?

Het belangrijkste is dat lijnolieproducten worden gebruikt. Dat werkt al honderden jaren en is het enige dat het oude materiaal op de juiste manier verzorgt. Het is ook cruciaal dat gerepareerde houtverbindingen perfect passen zodat ze ruime tijd meegaan.

Heb je tips en trucs voor ons of behoud je die voor jezelf?

Ik deel ze graag. Wat ik doe is moeilijk genoeg, dus ik hoef geen bedrijfsgeheimen te bewaren. Ik gebruik de beitels voor bijna alles en ik moet ze vaak opnieuw slijpen. Maar ik haat natslijpen, dat duurt veel te lang. Ik gebruik in plaats daarvan een bandschuurmachine, omdat die de rand niet zo verbrandt als een wetsteen doet.

Voor het slijpen gooi ik de beitel even in de vriezer. De HDC beitels zijn gemaakt van ijzer met een hoge dichtheid, zodat ze langer koel blijven. Ik kan een nieuwe snijkant slijpen zonder me zorgen te houden maken over verbranden. Daarna slijp ik de ruwe rand en breng het fijn aan met een bankpoetsmachine met polijstpasta. Dan heb je in no-time een mooie, scherpe rand. Niet zo perfect natuurlijk als met een Japanse wetsteen, maar voldoende goed voor het grootste deel van de werkzaamheden die ik uitvoer.